Karaciğer kanserleri, organın kendi dokusundan çıkan kötü huylu tümörlerdir. Hastalığın görülme sıklığı bölgesel olarak farklılık gösterir. Özellikle Hepatit B enfeksiyonunun yaygın olduğu bölgelerde hastalık önemli bir halk sağlığı sorunu iken, aşılamanın etkin yapıldığı gelişmiş ülkelerde hastalık daha az rastlanılan bir kanser türüdür. Ülkemizde Hepatit B ve Hepatit C sık görülen bir sağlık sorunudur. Hepatit virüsünün varlığı, karaciğer kanseri gelişimi için de çok önemli bir risk faktörü olarak değerlendirilir. Bu nedenle kanında virüs bulunan veya kronik karaciğer hastalığı olan herkesin, karaciğer kanseri açısından risk altında olduğu için düzenli aralarla takip edilmeleri gerekmektedir.

Karaciğer vücuttaki en büyük organlardan biridir. İki lobu vardır ve karın kafesinin sağ üst tarafını göğüs kafesinin içine doldurur. Karaciğerin birçok önemli fonksiyonlarından üçü:

Zararlı maddeleri kandan filtrelemek için vücuttan dışkı ve idrarda geçirilebilir.Safra, besinlerden gelen yağları sindirmeye yardımcı olmak için.

Karaciğer vücudun kimya fabrikasıdır. Bazıları aşağıda belirtilmiş olan çok sayıda önemli görevi gerçekleştirir: Bazı besin öğelerinin depolanması. Vücudun ihtiyacı olduğunda yağların enerjiye çevrilmesi. Sindirim ve gıdaların emilimine yardımcı olan bir madde olan safranın üretilmesi. Protein yapımı. Kanın pıhtılaşmasını desteklemek. Vücudun ihtiyacı olan diğer maddelerin üretilmesi. Alkol, çok sayıda ilaç ve normal vücut süreçlerinin atık ürünleri de dahil olmak üzere zararlı maddelerin yıkılımı. Erişkin birincil karaciğer kanserinin en yaygın türü hepatosellüler karsinomdur. Bu tür karaciğer kanseri, dünya çapında kansere bağlı ölümlerin üçüncü önde gelen nedenidir.

Bu özet, birincil karaciğer kanseri (karaciğerde başlayan kanser) tedavisiyle ilgilidir. Vücudun diğer bölgelerinde başlayan ve karaciğere yayılan kanserin tedavisi bu özet kapsamında ele alınmamıştır.

Primer karaciğer kanseri hem yetişkinlerde hem de çocuklarda ortaya çıkabilir. Bununla birlikte, çocuklar için tedavi, yetişkinler için tedaviden farklıdır. (Daha fazla bilgi için Çocukluk Çağı Kanser Tedavisi ile ilgili PDQ özetine bakınız.)

Hepatit veya siroz olması erişkin birincil karaciğer kanseri riskini etkileyebilir.

Hastalık etme şansınızı artıran her şey risk faktörü olarak adlandırılır. Bir risk faktörüne sahip olmak kansere yakalanmanız anlamına gelmez; Risk faktörlerine sahip olmamanız, kanser elde etmeyeceğiniz anlamına gelmez. Risk altında olabileceğinizi düşünüyorsanız, doktorunuzla konuşun.

Aşağıdakiler yetişkin birincil karaciğer kanseri için risk faktörleridir:

Hepatit B veya Hepatit C’ye sahip olmak. Hepatit B ve Hepatit C’ye sahip olmak riski daha da artırabilir.

Siroz olması, şunlardan kaynaklanabilir:

hepatit (özellikle hepatit C); veya uzun yıllar boyunca alkol tüketmek veya alkolik olmak.

Metabolik sendromu olan, karın çevresinde fazla yağ, yüksek kan şekeri, yüksek tansiyon, yüksek trigliserit düzeyleri ve kandaki düşük yoğunluklu yüksek lipoproteinler gibi birlikte ortaya çıkan bir dizi durumun olması.
Karaciğer hasarı uzun süre dayanır, özellikle siroza yol açarsa.

Hemokromatozise sahip olmak, vücudun ihtiyaç duyduğu yerden daha fazla demir almakta ve depolamakta olduğu bir durumdur. Ekstra demir karaciğer, kalp ve pankreasta depolanır.

Aflatoksin ile lekelenmiş yiyecekler yiyin (tahıllar ve kabuklu yemişler gibi gıdalarda yetişebilen bir mantardan gelen zehir, doğru şekilde depolanmamıştır). Erişkin birincil karaciğer kanserinin belirtileri ve semptomları sağ tarafta bir yumru veya ağrı içerebilir.

 

Karaciğer kanseri belirtileri

Karaciğer kanseri olan birçok hastada erken dönemde herhangi bir belirti olmaz.Bu nedenle özellikle siroz gibi yüksek riskli hastalarda şikayet olmasada takip erken tanı için çok önemlidir. Karaciğer kanserleri genellikle karında şişkinlik, ciltte sararma, kaşıntı, karnın sağ üst kısmından başlayıp sırta vuran ağrı, ani kilo kayıpları, haftalar süren iştahsızlık, çok az yemek yenmesine rağmen yemek sonrası tokluk ve şişkinlik hissi, ateş, geceleri terleme genel sağlıkta ani kötüleşme, idrar renginde koyulaşma ve soluk renkli dışkı gibi sarılık belirtileriyle kendini gösterir. Bu sayılan belirtilerden çoğu ağır belirtiler olsa da karaciğer kanseri demek için ayırıcı belirtiler değildir çünkü tamamı enfeksiyon gibi başka bir durumdan da kaynaklanabilir.

Primer karaciğer kanserinin belirtileri aşağıda verilen faktörleri kapsamaktadır:
Açıklanamayan nedenle önemli miktarda kilo kaybı.
Bir kaç haftalık periyodlar halinde süren iştah kaybı.
Hasta hissetme.
Çok az bir yemek olsa dahi, yemek sonrasında tokluk ve şişkinlik hissetme.
Karında (abdomen) rahatsızlık ya da ağrı.
Şişkin bir karın (abdomen).
Sarımsı cilt (sarılık), koyu renkli idrar ve soluk renkli dışkı.
Kaşıntı.
Kronik hepatit ya da siroza sahip bir kişinin sağlığındaki ani kötüleşme.
Yüksek ateş ve terleme.
Karaciğer ve kanı inceleyen testler, yetişkin birincil karaciğer kanserini tespit etmek ve teşhis etmek için kullanılır.

 

Karaciğer kanseri tanısı nasıl yapılır?

Kan testleri: Kan tahlilleri karaciğer fonksiyon anormalliklerini gösterebilir.

Görüntüleme Testleri: Doktorunuz, ultrason, bilgisayarlı tomografi (BT) taraması ve manyetik rezonans görüntüleme (MR) gibi görüntüleme testlerini önerebilir.

İnceleme için bir karaciğer doku örneği alınması. Doktorunuz karaciğer kanserinin kesin tanısını koyabilmek için laboratuar da incelenmek üzere bir parça karaciğer dokusunun alınmasını önerebilir. CT taraması (CAT taraması): Farklı açılardan alınan, karın gibi vücudun içindeki alanların ayrıntılı resimlerini yapan bir prosedür. Resimler bir x-ray makinesine bağlı bir bilgisayar tarafından yapılır. Bir boya, bir damar içine enjekte edilebilir veya organların veya dokuların daha net görünmesine yardımcı olmak için yutulabilir. Bu prosedüre ayrıca bilgisayarlı tomografi, bilgisayarlı tomografi veya bilgisayarlı aksiyal tomografi denir. Karaciğerdeki anormal alanların en iyi resmini elde etmek için, boya enjekte edildikten sonra görüntüler üç farklı zamanda alınabilir. Buna üç fazlı CT denir. Spiral veya sarmal CT taraması, vücudu spiral bir yolda tarayan bir röntgen cihazı kullanarak vücudun içindeki alanların çok ayrıntılı resimlerini yapar.

MRG (manyetik rezonans görüntüleme): Karaciğer gibi vücudun içindeki alanların bir dizi ayrıntılı resmini yapmak için mıknatıs, radyo dalgaları ve bilgisayar kullanan bir prosedür. Bu prosedüre ayrıca nükleer manyetik rezonans görüntüleme (NMRI) denir. Karaciğerin içinde ve yakınında kan damarlarının ayrıntılı resimlerini oluşturmak için, boya bir damar içine enjekte edilir. Bu prosedür MRA (manyetik rezonans anjiyografi) olarak adlandırılır. Karaciğerdeki anormal alanların en iyi resmini elde etmek için, boya enjekte edildikten sonra görüntüler üç farklı zamanda alınabilir. Buna üç fazlı MRI denir.

Ultrason muayenesi: Yüksek enerjili ses dalgalarının (ultrason) iç doku veya organlardan dışarı çıktığı ve ekolar oluşturduğu bir prosedür. Ekolar, sonogram adı verilen vücut dokularının bir resmini oluşturur. Resim daha sonra bakmak için basılabilir.

Biyopsi: Hücre ya da dokuların çıkarılması, böylece bir patolog tarafından kanser belirtilerini kontrol etmek için bir mikroskop altında görülebilmektedir. Hücre veya doku örneğini toplamak için kullanılan prosedürler aşağıdakileri içerir:

İnce iğne aspirasyon biyopsisi: İnce bir iğne kullanarak hücrelerin, dokunun veya sıvının alınması.

Çekirdek iğne biyopsisi: Hücrelerin veya dokunun biraz daha geniş bir iğne kullanılarak alınması.

Laparoskopi: Karın içindeki organlara hastalık belirtilerini kontrol etmek için cerrahi bir prosedür. Karın duvarında küçük kesikler (kesikler) yapılır ve insizyonlardan birine bir laparoskop (ince, ışıklı tüp) yerleştirilir. Doku numunelerini çıkarmak için aynı veya başka bir kesiden başka bir alet eklenir.

Erişkin birincil karaciğer kanserini teşhis etmek için her zaman biyopsi yapılmasına gerek yoktur.

Bazı faktörler prognozu (iyileşme şansı) ve tedavi seçeneklerini etkiler.

 

Karaciğer kanseri tedavisi

Hepatoselüler karsinom (HCC) en yaygın görülen karaciğer kanseridir ve farklı tedavi seçenekleri mevcuttur. Hastaların en çok yarar gördükleri tedavi yöntemi cerrahi tedavidir. Tümörleri içine alacak şekilde karaciğerin bir bölümünün çıkarılması veya karaciğer nakli tedavi seçenekleridir. Cerrahisinde dikkat edilen geriye kalacak karaciğerin hastaya yetecek nitelikte ve boyutta olmasıdır. Cerrahinin uygun olmadığı tümörlerde veya bu büyük ameliyatları kaldıramayacağı düşünülen hastalarda kemoterapi, radyoterapi, tümörün yakıldığı yöntemler (ablasyon tedavisi) veya mikroküre ile nükleer tıp tedavileri uygulanabilir.